Η κριτική στο ποδόσφαιρο συνήθως ξεκινά από το αποτέλεσμα.
Είναι λογικό. Είναι ορατό. Είναι εύκολο.
Αυτό όμως που σπάνια ξεκαθαρίζεται είναι τι ακριβώς κρίνουμε κάθε φορά: την πορεία ή το ίδιο το project;
Γιατί ένα ποδοσφαιρικό project μπορεί να αποτυγχάνει αγωνιστικά χωρίς να είναι λανθασμένο στη σύλληψή του. Και αντίστροφα, μπορεί να “στέκεται” στα αποτελέσματα, ενώ έχει δομικά προβλήματα που αργά ή γρήγορα θα εμφανιστούν.
Τι εννοούμε όταν μιλάμε για ποδοσφαιρικό project
Στο ποδόσφαιρο, project δεν είναι μόνο το ρόστερ ή ο προπονητής και το τεχνικό τιμ που τον υποστηρίζει. Είναι η αλληλουχία αποφάσεων στον χρόνο: αγωνιστικών, οργανωτικών και οικονομικών. Είναι το πώς αυτές οι αποφάσεις συνδέονται μεταξύ τους και αν υπηρετούν έναν κοινό στόχο.
Η επιτυχία ή η αποτυχία δεν είναι στιγμές. Είναι αποτέλεσμα αυτής της αλληλουχίας.
Πότε ένα project ξεκινά με μειονέκτημα
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ένα project δεν αποτυγχάνει επειδή δεν είχε ποιότητα, αλλά επειδή ξεκίνησε υπό λάθος συνθήκες.
Η ανάγκη άμεσων αποτελεσμάτων, ενίοτε λόγω καλοκαιρινών προκριματικών ευρωπαϊκών διοργανώσεων, οδηγεί σε αποφάσεις που παίρνονται για να “βγει θετικά το καλοκαίρι”, όχι για να σταθεί η ομάδα τον Μάρτιο. Ο σχεδιασμός προσαρμόζεται στο ημερολόγιο και όχι στο πλάνο.
Παράλληλα, η απουσία ξεκάθαρης αγωνιστικής φιλοσοφίας σε επίπεδο οργανισμού - με συχνές αλλαγές προπονητών, αμφιθυμία ως προς την κατεύθυνση και περιορισμένη θεσμική συνέχεια - οδηγούν στη δημιουργία ρόστερ που δεν έχουν εσωτερική συνοχή. Το πρόβλημα εκεί δεν είναι το πρόσωπο στον πάγκο, αλλά το πλαίσιο μέσα στο οποίο καλείται να δουλέψει.
Η πίεση που συσσωρεύεται από χρόνια χωρίς επιτυχίες εξαφανίζει την υπομονή. Κάθε απόφαση κρίνεται αυστηρότερα, κάθε λάθος μεγεθύνεται και το project δεν αποκτά ποτέ τον χρόνο που χρειάζεται.
Στον αντίποδα, υπάρχει και η άλλη παγίδα: μια θεσμική αλαζονεία, η αίσθηση ότι η επιτυχία είναι δεδομένη λόγω ιστορίας ή παλαιότερων επιτευγμάτων. Εκεί, το project δεν πιέζεται να είναι σωστά δομημένο, γιατί θεωρείται ότι “κάπως θα βγει”.
Σε διαφορετικές αφετηρίες, το αποτέλεσμα είναι συχνά το ίδιο: ένα project που αξιολογείται διαρκώς, χωρίς να έχει πρώτα σχεδιαστεί σωστά.
Πώς προσπαθώ να διαβάζω ένα project πριν φανεί στο γήπεδο
Όταν ξεκινά ένα νέο ποδοσφαιρικό project, προσπαθώ να το «διαβάσω» πριν το κρίνω. Και συνήθως κοιτάζω τέσσερα πράγματα.
Το πρώτο είναι το fit: πώς “κουμπώνουν” οι υπάρχοντες παίκτες και οι νέες μεταγραφές στο σύστημα του προπονητή - είτε αυτός είναι νέος, είτε συνεχίζει από την προηγούμενη σεζόν. Δε με ενδιαφέρει μόνο η ποιότητα, αλλά αν οι ρόλοι που καλούνται να υπηρετήσουν έχουν νόημα μέσα στο συγκεκριμένο πλαίσιο.
Το δεύτερο είναι οι ρόλοι στο τεχνικό επιτελείο. Υπάρχει συνέχεια; Κοινή γλώσσα και όραμα; Ποιος αποφασίζει τι; Ποιος έχει λόγο στο squad building; Υπάρχει συνέχεια ή κάθε επιλογή ξεκινά από το μηδέν; Εκεί φαίνεται αν το project έχει δομή ή αν λειτουργεί αποσπασματικά.
Το τρίτο είναι το timing των κινήσεων. Πότε πουλάς, πότε αγοράζεις και γιατί. Το ίδιο ακριβώς σύνολο κινήσεων μπορεί να αποδειχθεί σωστό ή λανθασμένο, ανάλογα με το timing.
Τέλος, ειδικά για την ελληνική πραγματικότητα, κοιτάζω το ratio Ελλήνων και ξένων παικτών. Όχι από ιδεολογία, αλλά από… εμπειρία. Η ιστορία έχει δείξει ότι ομάδες χωρίς εσωτερικό κορμό και γνώση του περιβάλλοντος, σπάνια αντέχουν στον χρόνο, ανεξάρτητα από την ποιότητα του ρόστερ τους.
Αν αυτά τα στοιχεία “μιλούν” μεταξύ τους, ένα project αξίζει χρόνο.
Αν όχι, το αποτέλεσμα απλώς καθυστερεί να αποκαλύψει το πρόβλημα.